آشنایی با دستیار هوش مصنوعی Codex و تغییرات جدید آن
Codex دستیار کدنویسیِ توسعه‌یافته توسط OpenAI است که بر پایه مدل‌های استدلالی جدید این شرکت از جمله خانواده o3 کار میکند و به‌طور ویژه برای تولید، درک و اصلاح کد بهینه شده است، نه مکالمات عمومی.
سازندگان Codex اعلام کرده‌اند که این دستیار هوش مصنوعی می‌تواند هرجا که شما مشغول ساخت یا توسعه برنامه هستید همراهتان باشد چه در github، چه در محیط توسعه و حتی در ترمینال درکنار شما هست.
و این یعنی، وقتی در محیط توسعه کار می‌کنید، Codex می‌تواند کدنویسی کند، به پرسش‌های شما درباره کد پاسخ دهد و باگ‌ها را شناسایی و برطرف نماید. همچنین، هنگام کار در GitHub حتی برایتان Pull Request آماده میکند تا بتوانید آن را مستقیماً مرور کنید.
این ابزار قادر است توسعه را از صفر آغاز کند، پوشه‌ها و فایل‌های جدید ایجاد و بررسی نماید، کدها را اجرا و دیباگ کند و در نهایت تغییرات را به‌صورت مستقیم ثبت کند.
قابلیت‌های Codex در محیط توسعه
یکی از نقاط قوت اصلی این دستیار، توانایی کار یکپارچه در محیط‌های توسعه نرم‌افزار است.
این یعنی می‌توانید بدون ترک محیط کاری خود و مراجعه به ChatGPT یا دیگر ابزارهای هوش مصنوعی، از قدرت این فناوری در داخل محیط توسعه خود برای نوشتن، ویرایش، تست و بهینه‌سازی کد استفاده کنید.
قابلیت‌های آپدیت شده در IDE
1. درک زمینه و کد موجود
- شناسایی فایل و بخشی از کد که روی آن کار می‌کنید
- ارائه پیشنهادهای مرتبط با همان بخش، بدون نیاز به توضیح طولانی
2. تولید و تکمیل کد
- نوشتن کد از توضیحات متنی ساده
- تکمیل خودکار توابع و کلاس‌ها
- بازنویسی و بهبود کد موجود
3. اجرای کد و تست
- اجرای مستقیم کد از داخل محیط کدنویسی
- راه‌اندازی و اجرای تست‌ها و دیباگ کردن
- نمایش نتایج و خطاها در همان محیط
4. انجام وظایف پیچیده به‌صورت خودکار
- ایجاد پوشه‌ها و فایل‌های جدید
- پیاده‌سازی کامل اسکلت پروژه از صفر
- ثبت تغییرات در پروژه
قابلیت‌های Codex در گیت‌هاب
یعنی وقتی این ابزار را به حساب GitHub خود وصل می‌کنی، درست مثل این است که یک برنامه‌نویس حرفه‌ای و همیشه‌آنلاین به تیم اضافه کرده باشی.
با استفاده از این سرویس در گیت‌هاب، دو حالت پیش روی شما قرار دارد: اجرای دستی و اجرای خودکار.
درحالت دستی، شما مستقیماً از او می‌خواهید کاری انجام دهد؛ مثلاً بگویید یک قابلیت بسازد، باگی را برطرف کند یا کدی را تست بگیرد.
اجرای خودکار، از قبل یک روند یا دستور مشخص برایش تعریف می‌کنید تا هر زمان شرایطی خاص پیش آمد مثل ثبت تغییرات یا ایجاد یک درخواست جدید خودش به‌طور خودکار وارد عمل شود، بدون اینکه لازم باشد هر بار به او بگویید.
قابلیت‌های آپدیت شده در Github
1. ایجاد و ارسال Pull Request خودکار
- پس از تکمیل یک تغییر یا فیچر، می‌تواند به‌طور خودکار Pull Request بسازد.
- توضیحات و عنوان مناسب برای Pull Request را بر اساس تغییرات ایجاد میکند.
- امکان مرور مستقیم و Merge سریع‌تر را فراهم میکند.
2. پیاده‌سازی فیچر کامل از طریق GitHub
- با نوشتن یک توضیح ساده یا ثبت یک درخواست رسمی می‌توانید قابلیت جدیدی را برای پیاده‌سازی به Codex بسپارید.
- کد لازم را ایجاد کرده، فایل‌ها و پوشه‌های جدید را اضافه میکند.
- تغییرات را تست کرده و در قالب Pull Request ارسال میکند.
3. رفع باگ و ارسال اصلاحات
- شناسایی باگ‌ها از طریق گزارش یا تست‌های ناموفق.
- اعمال اصلاحات لازم و اجرای مجدد تست‌ها.
- راه‌اندازی و اجرای تست‌ها بدون نیاز به خروج.
5. هماهنگی با Workflow و Actions
- ادغام با GitHub Actions برای اجرای خودکار Build و Deploy.
- امکان اجرای اسکریپت‌ها یا وظایف خاص پس از Merge یا Push.
مزایا و نکات مهم برای برنامه‌نویس‌ها
هدف اصلی هوش مصنوعی، کمک به انسان‌هاست. در این قسمت بررسی میکنم دستیارهای هوشمند کدنویسی چگونه می‌توانند کار برنامه‌نویس‌ها را سریع‌تر، ساده‌تر و باکیفیت‌تر کنند.
مزایای این دستیار هوش مصنوعی
1. افزایش سرعت توسعه
می‌توانید به زبان محاوره‌ای با هوش مصنوعی درباره آنچه می‌خواهید صحبت کنید و او در کسری از ثانیه تمام منطق و کد را پیاده‌سازی میکند.
این کار باعث می‌شود زمان انجام وظایف کاهش یابد و فرصت بیشتری برای تمرکز روی بخش‌های خلاقانه داشته باشید.
2. بهبود کیفیت کد
این ابزار می‌تواند باگ‌ها را به‌دقت شناسایی کند، پیشنهادهای خودکار ارائه دهد و حتی کدهای غیر بهینه شما را به بهترین شکل ممکن بهینه‌سازی کند.
4. یادگیری و پیاده‌سازی سریع‌تر
درست مانند یک مربی باتجربه، همیشه در کنار شماست تا هر زمان که در مسیر کدنویسی یا حل مسئله دچار خطا شدید، آن را شناسایی کرده و با بهترین راهکار اصلاح کند؛ نه‌تنها اشتباه را برطرف میکند، بلکه دلیل آن را توضیح می‌دهد تا در آینده بتوانید با اطمینان بیشتری پیش بروید.
5. یکپارچگی با ابزارهای توسعه
تمام بخش‌های مختلف را در یک محیط یکپارچه گردآورده است تا دیگر نیازی به جابه‌جایی بین تب‌های مرورگر، محیط توسعه و سایر بخش‌های پروژه نداشته باشید.
6. تولید خودکار مستندات
کدهای پروژه را می‌خواند و به صورت خودکار، فایل README.md را براساس کدهای موجود به صورت دقیق و مرحله به مرحله تولید و تکمیل میکند، به این صورت اعضای تیم همیشه یک منبع به‌روز و واضح دارند تا بفهمند پروژه دقیقاً در چه وضعیتی است.
نکاتی که باید درنظر بگیرید
1. شروع با درخواست شفاف
حتی پیشرفته‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی هم قادر به خواندن ذهن شما نیستند، بنابراین باید دقیق و شفاف بگویید چه می‌خواهید و مشکلات را توضیح دهید تا بتواند بهترین کمک را به شما کند. هرچه ورودی شفاف‌تر باشد، خروجی دقیق‌تر می‌شود.
2. تقسیم کار به مراحل کوچک
وقتی درخواست شما بیش از حد بزرگ یا پیچیده باشد، هوش مصنوعی به دلیل محدودیت‌های پردازش و دقت، احتمال بیشتری دارد که اشتباه کند.
بهترین روش استفاده این است که وظایف را به چند بخش کوچک‌تر تقسیم کنید تا هوش مصنوعی بتواند دقیق‌ترین و کامل‌ترین خروجی را ارائه دهد.
3. بازبینی و تست خروجی
هیچ هوش مصنوعی‌ای بی‌نقص نیست، حتی پیشرفته‌ترین مدل‌ها هم خطاهای خاص خودشان را دارند. هیچ‌وقت خروجی را بدون بررسی و تست مستقیم در پروژه استفاده نکنید.
4. یادگیری از پاسخ‌ها
به جای صرفاً کپی‌کردن کد، توضیحات و منطق پشت آن را بخوانید و درک کنید تا مهارتتان رشد کند. فراموش نکنید که مهره اصلی در استفاده از هوش مصنوعی خودِ شما هستید، پس همیشه باید بالاترین سطح آگاهی و دانش را داشته باشید تا بتوانید بهترین تصمیم‌ها را بگیرید.
5. حفظ امنیت و حریم خصوصی
هنگام استفاده از دستیارهای هوش مصنوعی، هیچ‌وقت اطلاعات حساس مثل رمزها یا داده‌های محرمانه را وارد نکنید و همیشه قبل از ارسال، آنها را پاک‌سازی کنید. امنیت و حریم خصوصی در نهایت به دقت و آگاهی خود شما بستگی دارد.
مقایسه Codex با دیگر دستیارهای کدنویس
بیشتر قابلیت‌های دستیارهای هوش مصنوعی کدنویسی مشابه یکدیگر است، اما به دلیل محدودیت‌های دسترسی، تحریم‌ها و شرایط خاص بازار ایران، تجربه کاربری و کارایی آنها برای برنامه‌نویسان ایرانی متفاوت خواهد بود.
به همین دلیل، مقایسه‌ای دقیق و متناسب با این شرایط آماده کرده‌ام تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید.
توضیحات کلی راجب ابزارها
Codex : بهترین و جامع‌ترین دستیار هوش مصنوعی که همه امکانات را در یک محیط توسعه گرد هم آورده؛ از تست پروژه و پیشنهاد بهبود کد در لحظه، تا دیباگ و یکپارچگی کامل با گیت‌هاب.
Github Copilot : بر پیشنهاد کد در لحظه و تکمیل توابع تمرکز دارد و از نظر سرعت، یکی از روان‌ترین دستیارهای هوش مصنوعی محسوب می‌شود. این ابزار توسط GitHub(زیر مجموعه مایکروسافت) و با همکاری OpenAI توسعه یافته است.
Tabnine : دستیار هوش مصنوعی با تمرکز بر حریم خصوصی و سفارشی‌سازی؛ از تکمیل خودکار خطوط و بلوک‌های کد تا اجرای محلی و کنترل کامل بر داده‌ها، مناسب تیم‌هایی که امنیت اولویت اصلی‌شان است.
Gemini Code Assistant : دستیار کدنویسی هوش مصنوعی گوگل با پشتیبانی از مدل‌های Gemini؛ از تکمیل کد و تولید توابع کامل تا دیباگ، مستندسازی و همکاری تیمی، به‌ویژه برای پروژه‌های ابری و سازمانی.
مقایسه سناریوهای واقعی این ابزارها در ایران
🔹 فیلترینگ و محدودیت‌های بین‌المللی
متأسفانه تمامی این دستیارهای هوش مصنوعی از سوی شرکت‌های ارائه‌دهنده برای کاربران داخل ایران محدود شده‌اند و دسترسی مستقیم به آنها امکان‌پذیر نیست. بنابراین، از این نظر تفاوتی میان آنها وجود ندارد و برای استفاده از هرکدام، ناچار خواهید بود با استفاده از ابزارهای تغییر IP، محدودیت‌های دسترسی را دور بزنید.
🔹 هزینه‌ی استفاده برای هرکدام
Codex به‌طور کلی پلن رایگان ندارد و برای استفاده از آن باید اشتراک ChatGPT را تهیه کنید. مزیت این روش این است که دیگر نیازی به پرداخت جداگانه برای استفاده از چت‌بات نخواهید داشت.
Github Copilot از 18 دسامبر 2024، گیت‌هاب پلن رایگان GitHub Copilot را معرفی کرد که شامل 2,000 تکمیل کد و 50 درخواست چت در هر ماه است.
Gemini Code Assistant نسخه رایگان Gemini Code Assistant، دستیار کدنویسی گوگل، ظرفیتی تا سقف 180 هزار تکمیل کد در ماه ارائه می‌دهد که برای بیشتر برنامه‌نویسان عملاً معادل استفاده نامحدود است.
Tabnine در پلن رایگان از نظر تعداد استفاده محدودیتی اعمال نمی‌کند، اما از نظر توانایی مدل و امکانات، محدودیت‌های قابل‌توجهی دارد. همچنین برای فعال‌سازی این پلن، وارد کردن مشخصات کارت بانکی الزامی است.
جمع‌بندی دستیار هوش مصنوعی OpenAi
در سال 2025، OpenAI با یک به‌روزرسانی عظیم، دنیای دستیارهای کدنویسی را متحول کرد و استانداردهای تازه‌ای برای هوش مصنوعی در برنامهنویسی رقم زد.
در این آموزش تلاش کردم جامع‌ترین و کاربردی‌ترین اطلاعات درباره Codex و دیگر دستیارهای هوش مصنوعی، همراه با مقایسه دقیق قابلیت‌ها و عملکرد آنها را در اختیار شما قرار دهم، تا همیشه یک قدم جلوتر از بقیه باشید
اگر سوالی براتون پیش اومد یا احساس کردید نکته‌ای جا مونده، کافیه از طریق «فرم تماس» بهمون پیام بدید تا سریعاً ابهامات شمارو رفع کنیم.
سوالات متداول آپدیت بزرگ Codex
در این قسمت تلاش کرده‌ام به رایج‌ترین پرسش‌های کاربران درباره Codex پاسخ دهم تا ابهامات برطرف شود و بتوانید با آگاهی و اطمینان بیشتری از این دستیار هوش مصنوعی استفاده کنید.
آیا باید از آپدیت‌های جدید دستیارهای هوش مصنوعی برای کدنویسی نگران باشیم؟
همانطور که از اسمش پیداست، Codex و دیگر دستیارهای هوش مصنوعی، فقط یک دستیار هستند نه جایگزین برنامه‌نویس‌ها. آنها می‌توانند سرعت و دقت کارها را بالا ببرند، کارهای تکراری را انجام دهند و پیشنهاد کد بدهند، اما هنوز توانایی طراحی خلاقانه و تصمیم‌گیری پیچیده را ندارند.
آیا Codex از همه زبانهای برنامهنویسی پشتیبانی میکند؟
از همهی زبانها خیر، اما از زبانهای محبوب و پرکاربرد مثل Python، JavaScript، Java، C#، C++، Go و TypeScript که جزو زبانهای اصلی هستند به خوبی از آنها پشتیبانی میکند.
آیا استفاده از Codex در Vscode رایگان است؟
خیر استفاده از Codex رایگان نیست و برای استفاده از آن باید یکی از اشتراک‌های ChatGPT رو تهیه کنید، سپس بعد از فزونه موردنظر را در Vscode نصب کنید و با حساب ChatGPT خود وارد شوید.
جایگزین رایگان Codex برای استفاده در VSCode چیست؟
دستیارهای هوش مصنوعی رایگانی که به صورت افزونه روی Vscode نصب می‌شوند، اعبارتند از : Gemini Code Assist, Github Copilot, Tabnine هستند.
